Informacja wstępna
W dniach 24-25 listopada 2022 roku w Szklarskiej Porębie odbyła się VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt.„Aktywność ruchowa na obszarach górskich Polski i świata”, pod patronatem honorowym:
- Ministra Sportu i Turystyki Kamila Bortniczuka,
- Marszałka Województwa Dolnośląskiego Cezarego Przybylskiego,
- J.M. Rektora Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu prof. dr hab. Andrzeja Rokity.
Patronat naukowy nad konferencją objęło Polskie Stowarzyszenie Naukowe Animacji Rekreacji i Turystyki.
Organizatorami tego wydarzenia naukowego był Zakład Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu oraz Karkonoska Lokalna Organizacja Turystyczna w Szklarskiej Porębie.
Założeniem Konferencji było stworzenie wieloaspektowej platformy prezentacji najnowszych wyników prac badawczych i naukowych realizowanych przez krajowe i zagraniczne ośrodki akademickie. Konferencja stała się także okazją do wymiany doświadczeń prezentowanych przez praktyków w zakresie podejmowania szeroko rozumianej aktywności w górach. Zakres tematyczny konferencji obejmował aspekty społeczne, psychologiczne, przyrodnicze oraz biologiczne. Zrealizowano dwie specjalistyczne sesje tematyczne tj.: „Aktualne wyzwania w zakresie organizacji i obsługi ruchu turystycznego w górach”oraz „Sporty śnieżne dzieci i młodzieży – nauczanie, doskonalenia i aktualne tendencje na świecie”.
W przeciągu dwóch dni konferencyjnych gościliśmy 98 osób reprezentujących nie tylko środowisko akademickie, ale także instytucje, stowarzyszenia jak i podmioty gospodarcze zainteresowane analizowana problematyką.
Wśród znamienitych uczestników konferencji byli goście zagraniczni: prof. Ivan Uheroraz dr Dávid Kaško (Institute of Physical Education and Sport, Pavla Jozefa Šafárika University na Słowacji), RNDr. Mgr. Ph.D. Stanislava Pachrová, Ing. Ph.D. Alice Šedivá Neckářová (College of Polytechnics Jihlava w Czechach), PhD Andreas Jüttemann (Technische Universität Dresden w Niemczech).
W obradach naukowych uczestniczyli także wybitni profesorowie z Polski:
- prof. dr hab. Andrzej Pawłucki,
- dr hab. Arkadiusz Stanula, prof. AWF Katowice, Prorektor ds. Promocji i Sportu w AWF Katowice,
- dr hab. Jerzy Telak, prof. WSEWS Prorektor ds. Rozwoju Naukowego w WSEWS w Warszawie,
- dr hab. Marta Wieczorek, prof. AWF Wrocław Prodziekan ds. Nauczania AWF Wrocław,
- dr hab. Aneta Stosik, prof. AWF Wrocław Prodziekan ds. Studenckich AWF Wrocław,
- dr hab. Wiesław Alejziak, prof. AWF Kraków,
- dr hab. Jarosław Cholewa, prof. AWF Katowice,
- dr hab. Jan M Konarski, prof. AWF Poznań,
- dr hab. Marek Nowacki, prof. WSB Poznań,
- dr hab. Andrzej Ostrowski, prof. AWF Kraków,
- dr hab. Ilona Pokora (prof. AWF Katowice)
- dr hab. Danuta Umiastowska, prof. US,
- dr hab. Wojciech Wiesner, prof. AWF Wrocław.

Uroczyste rozpoczęcie Konferencji
W imieniu Rektora Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, prof. dr hab. Andrzeja Rokity, obrady otworzył Prorektor ds. Organizacyjnych i Współpracy z Otoczeniem AWF Wrocław – dr Ireneusz Cichy. Następnie głos zabrali: Prezes Karkonoskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej mgr inż. Grzegorz Sokoliński, Przewodniczący Komitetu Naukowego Konferencji dr hab. Wojciech Wiesner, prof. AWF Wrocław oraz Kierownik Zakładu Rekreacji, dr Piotr Zarzycki – Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego.
Słowa uznania i wsparcia merytorycznego dla tego typu inicjatyw wyraził Dyrektor Departamentu Rozwoju Społecznego i Rynku Pracy w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego dr Wojciech Biliński oraz Burmistrz Szklarskiej Poręby Mirosław Graf.
Dwudniowe obrady naukowe zostały podzielone na dwie sesje plenarne, sesję poświęconą praktycznym aspektom zdobywania gór, czterem sesjom tematycznym oraz warsztatom praktycznym.
Obrady pierwszego dnia
Pierwszej sesji plenarnej przewodniczyli: dr hab. Danuta Umiastowska (prof. US), dr hab. Arkadiusz Stanula (prof. AWF Katowice), dr hab. Jan M. Konarski (prof. AWF Poznań).
W pierwszej sesji plenarnej swoje naukowe rozważania przedstawili:
- prof. dr hab. Andrzej Pawłucki „Arystokratyzm olimpizmu i himalaizmu”
- prof. Ivan Uher „The Interrelationship Between Environment, Functional Fitness, Health, and its Fundamental Principles in Older Person”
- dr hab. Wiesław Alejziak, prof. AWF Kraków, dr Bartosz Szczechowicz „Problematyka oraz profile metodologiczne prac poświęconych aktywności ruchowej oraz zarządzaniu turystyką w górach (analiza artykułów naukowych opublikowanych w czasopiśmie „Folia Turistica” w latach 1990-2020)”
- Ph.D. Jorge Terrades Daroqui „Use of mobile applications for hiking practice. Quantitative study in 4 protected areas of Aragon and the Valencian Community”
- Ph.D. Andreas Jüttemann „History of the „therapeutic mountaineering” Sanatoria for lung patients in the Silesian Highlands, 1854-1914″
- RNDr. Mgr. Ph.D. Stanislava Pachrová, Ing. Ph.D. Alice Šedivá Neckářová „Does the offer of catering services fulfil requirements of visitors with special needs?”
Sesja poświęcona „wymiarowi praktycznemu zdobywania gór” zawierała wystąpienie polskiego himalaisty Piotr Snopczyńskiego, który przedstawił nam niewielki wycinek swojego bogatego doświadczenia w prezentacji „Moje Himalaje”.
Pierwszy dzień obrad kończyły trzy równoległe sesje tematyczne zatytułowane:
- „Aktualne wyzwania w zakresie organizacji i obsługi ruchu turystycznego w górach”.
- „Społeczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach”.
- „Biologiczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach”.


Obrady drugiego dnia
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od sesji plenarnej, której przewodniczyli: prof. dr hab. Andrzej Pawłucki (AWF Wrocław), dr hab. Arkadiusz Stanula (prof. AWF Katowice) oraz dr hab. Wiesław Alejziak (prof. AWF Kraków). Prelegentami byli:
- dr hab. Marcin Krawczyński, prof. AWFiS Gdańsk „Rozwój kadr szkoleniowych w narciarstwie – rola edukatora instruktorów (coach developer)”
- Ph D. Clara Climent Oltra, Héctor Esteve, Laura Jiménez- Monteagudo – Catholic University of Valencia- San Vicente Mártir „The mountain chair ”Joëlette”, an answer to social inclusion in the natural environment”
Następnie równoległe odbyły się dwie kolejne sesje tematyczne oraz warsztaty specjalistyczne pt.„Sporty śnieżne dzieci i młodzieży – nauczanie, doskonalenie i aktualne tendencje na świecie”, które poprowadzone zostały przez członków Rady Społecznej ds. Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej Ministerstwa Sportu i Turystyki w osobach Macieja Taubera (Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie), dr Urszuli Szczepanik (AWF Wrocław) oraz dr Piotra Kunysza (AWF Wrocław).
W sesjach tematycznych rozważano następujące zagadnienia:
- „Bezpieczeństwo w podejmowaniu aktywności górskiej”
- „Społeczno-psychologiczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach”

Uroczysta kolacja
Pierwszego dnia wieczorem, podczas uroczystej kolacji, słowo do uczestników konferencji wygłosili Piotr Zarzycki, Grzegorz Sokolnicki oraz Andrzej Pawłucki. Mówcy odnosili się do istoty kolejnych spotkań naukowych w Szklarskiej Porębie, poświęconych aktywności człowieka w górach. Podkreślano zaangażowanie uczestników oraz sprawność organizacyjną spotkania. Dr Piotr Zarzycki, jako twórca konferencji, podziękował uczestnikom za współdziałanie w tworzeniu przedsięwzięcia.
Prof. dr hab. Andrzej Pawłucki z małżonką,
podczas wygłaszania laudacji na uroczystym spotkaniu

Podsumowanie
Po zakończonych wystąpieniach plenarnych oraz w poszczególnych sesjach tematycznych i warsztatach odbyło się merytoryczne podsumowanie konferencji przez Przewodniczącego Komitetu Naukowego. Profesor Wojciech Wiesner dokonał przypomnienia prezentacje naukowe wygłoszone w częściach plenarnych, przypominając zebranym najważniejsze z nich.
Szczególnym wydarzeniem było wystąpienie prof. dr hab. Andrzeja Pawłuckiego (AWF Wrocław) na temat olimpizmu i himalaizmu. Profesor poruszył wiele wątków psychologicznych, socjologicznych, filozoficznych oraz historycznych wskazując źródła współczesnego himalaizmu. Głęboka erudycja prof. Pawłuckiego ma swój wyraz w jego kolejnym dziele naukowym – „Pedagogia olimpijska”. W opracowaniu tym znaleźć można rozwinięcie tez przedstawionych podczas wystąpienia.
Profesor Wiesner przypomniał także zebranym referat dr hab. Wiesława Alejziaka (prof. AWF Kraków) oraz dr Bartosza Szczechowicza (prof. AWF Kraków), którzy przedstawili profile metodologiczne prac poświęconych aktywności ruchowej oraz zarządzaniu turystyką w górach (analiza artykułów naukowych opublikowanych w czasopiśmie „Folia Turistica” w latach 1990-2020. W swoim wystąpieniuProfesorowie przedstawili analizę publikacji przy pomocy metody Obrazowania Metodologiczne Praca Naukowych. Metoda ta może mieć szersze zastosowanie praktyczne.
Ważnym wystąpieniem był referat dr hab. Marcina Krawczyńskiego (prof. AWFiS Gdańsk) na temat „Rozwoju kadr szkoleniowych w narciarstwie – rola edukatora instruktorów (coach developer)”. W wystąpieniu Prelegent dokonał charakterystyki procesu uczenia się, koncentrując się na uczeniu się przez doświadczenie – tzw. cyklu Kolba. Przedstawił główne różnice między instruktorem (trenerem) a edukatorem innych instruktorów (trenerów).
Przewodniczący, następnie poprosił przedstawicieli poszczególnych komisji o informację o referatach wysłuchanych w sesjach tematycznych, które odbywały się równocześnie w tym samym czasie. Krótkie sprawozdania wygłosili – prof. Jarosław Cholewa, prof. Andrzej Ostrowski, dr Urszula Szczepanik, prof. Wojciech Wiesner, dr Jacek Grobelny, prof. Marcin Krawczyński i dr Piotr Kunysz.

Przewodniczący Komitetu Naukowego

Organizatorzy złożyli podziękowanie Przewodniczącym sesji plenarnych i tematycznych, którzy profesjonalnie podsumowali poszczególne sesje. Do grona tego należą: prof. dr prof. Andrzej Pawłucki, dr prof. Danuta Umiastowska prof. US, dr prof. Jan M. Konarski prof. AWF Poznań, dr prof. Arkadiusz Stanula prof. AWF Katowice, dr prof. Jarosław Cholewa prof. AWF Katowice, dr Wojciech Wiesner prof. AWF Wrocław, dr prof. Prof. Marek Nowacki prof. WSB Poznań, dr prof. Andrzej Ostrowski prof. AWF Kraków, dr Izabela Gruszka prof. WAB Wrocław, prof. Ivan Uher, dr prof. Wiesław Alejziak prof. AWF Kraków, dr prof. Marcin Krawczyński prof. AWFiS Gdańsk, dr prof. Marta Wieczorek prof. AWF, dr prof. Jerzy Telak prof. WSEWS, dr Urszula Szczepanik, dr Piotr Kunysz.
Zakład Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu
Wykorzystano:
- Fotografie Andrzeja Nowaka – https://awf.wroc.pl/galeria/vi-miedzynarodowa-konferencja-naukowa-aktywnosc-ruchowa-na-obszarach-gorskich-polski-i-swiata/
- Komunikat nr 2 – file:///C:/Users/WOJCIECH%20WIESNER/Downloads/Komunikat-nr-2-Aktywnosc-ruchowa-na-obszarach-gorskich-Polski-i-Swiata-2022-1%20(2).pdf
ZAŁĄCZNIK
Streszczenia wystąpień
- Aktualne wyzwania w zakresie organizacji i obsługi ruchu turystycznego w górach.
Przewodniczącymi pierwszej sesji tematycznej byli:dr hab. Wojciech Wiesner (prof. AWF Wrocław), dr hab. Jarosław Cholewa (prof. AWF Katowice) oraz dr Piotr Zarzycki (AWF Wrocław).
Referat wprowadzający w tą sesję wygłosił dr Piotr Zarzycki (AWF Wrocław) wraz z mgr inż. Grzegorzem Sokolińskim (KLOT Szklarska Poręba) przedstawiając „Ruch turystyczny w Szklarskiej Porębie w latach 2019-2020”. Prezentowane wyniki badań były konsekwencją współpracy pomiędzy Karkonoską Lokalną Organizacją Turystyczna w Szklarskiej Porębie a firmą Selectivv (agencja digital full-service specjalizująca się w reklamie mobilnej oraz badaniach rynku). Badania zostały wykonane w oparciu o dane z kanału mobilnego przy użyciu technologii DSP oraz RTB. W świetle przeprowadzonych badań dr Piotr Zarzycki wykazał, że wyraźny spadek liczby odwiedzających o 23% w roku pandemii. Prelegent w podsumowaniu stwierdził, iż najliczniej reprezentowaną narodowością wśród turystów i odwiedzających zagranicznych byli obywatele Niemiec, Czech oraz Ukrainy. Turyści wewnątrzkrajowi najczęściej pochodzili z województwa Mazowieckiego, Śląskiego i Wielkopolskiego, a regionalni z miasta Wrocław.
Dr hab. Jacek Potocki, (prof. UE Wrocław) przedstawił opracowanie „Blaski i cienie rozwoju infrastruktury sportowej i turystycznej w Jakuszycach”. Profesor Potockiprzedstawił charakterystykę miejscowości Jakuszyce, podkreślając że ostatnia funkcja sportowo-rekreacyjna grozi poważnymi negatywnymi konsekwencjami dla przyrody na pograniczu Karkonoszy i Gór Izerskich, a także wywołuje konflikty między różnymi grupami użytkowników (sport amatorski i zawodowy, turystyka piesza, narciarska i rowerowa itp.).
Mgr Monika Rusztecka-Rodziewicz (Karkonoski Park Narodowy) i dr hab. Agata Ciszewska (prof. SGGW Warszawa) zaprezentowały referat „Udostępnianie turystyczne Karkonoskiego Parku Narodowego – problemy, wyzwania, nowe wyzwania”. Prelegentki wskazały zagrożenia dla zachowania stanu zasobów przyrodniczych KPN, wynikające z koncentracji turystów w określonych rejonach KPN. Tym samym postawiły przed dyrekcją parku narodowego nowe wyzwania w zakresie zarządzania ruchem turystycznym.
Mgr Małgorzata Kulig-Juźwiak (DRK&P Kancelaria Adwokacka) przedstawiła „Inwestycje turystyczno-narciarskie na obszarach górskich – zagadnienia formalno-prawne”. Prelegentka zwróciła uwagę, iż polskie regulacje prawne są często bardziej restrykcyjne niż przyjęte w innych krajach europejskich i zaproponowała wprowadzenie zmian prawnych, z których część doczekała się już zmiany w prawodawstwie polskim. Zmiany te nie są jednak wystarczające.
Kolejnym Prelegentem był mgr Arkadiusz Lipin (Referat Promocji Miasta w Szklarskiej Porębie), który przedstawił inwestycje w infrastrukturę turystyczną będące motorem promocji miasta i turystyki masowej.
Następny wystąpił dr Mateusz Rogowski (UAM Poznań) prezentując temat „Czy limitowanie wejść jest skutecznym narzędziem w przeciwdziałaniu zjawiska overtourism’u”. Prelegent wskazał, że w 2021 roku, po swoistym otwarciu turystyki po pandemii Covid-19 w Karkonoskim Parku Narodowym odnotowano rekordową frekwencję turystów wynoszącą 2,035 mln odwiedzających. Jego zdaniem sprawia to, iż coraz dobitniejszym problemem w tych obszarach staje się overtourism, niosąc ze sobą konsekwencje nie tylko dla samych turystów ale także dla mieszkańców i przedstawicieli branży.
Odnosząc się do ruchu turystycznego w górach swoje spostrzeżenia przedstawił dr Zygmunt Sawicki, (Alexa Reineke – Eliteschule des Sports, Oberstdorf, Niemcy) przedstawiając „Charakterystykę organizacji i obsługi ruchu turystycznego w alpejskim centrum turystyczno-sportowym – Oberstdorf”. Prelegent przedstawił ogólną charakterystykę organizacji i obsługi ruchu turystycznego w Oberstdorfie, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności sportowo-turystycznych w okresie letnim i zimowym. W podsumowania dr Sawicki stwierdził, iż Oberstdorf dysponuje dobrze przygotowaną infrastrukturą turystyczno-sportową w kontekście zarówno ruchu turystycznego, jak również możliwości całorocznej aktywności sportowo-turystycznej.
Ostatni referat w tej sesji wygłosiła dr hab. Aneta Stosik (prof. AWF – AWF Wrocław) przedstawiając współpracę w rywalizacji jako nowy kontekst budowania przewagi konkurencyjnej w usługach turystycznych i rekreacyjnych.
- Społeczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach
W drugiej sesji tematycznej przewodniczącymi byli: dr hab. Marek Nowacki (prof. WSB Poznań), dr hab. Andrzej Ostrowski (prof. AWF Kraków) oraz dr Izabela Gruszka (prof. WAB Wrocław).
Referat wprowadzający w tą sesję wygłosił dr hab. Marek Nowacki (prof. WSB Wrocław) przedstawiając temat „No risk – no fun, czyli ile ryzyka w przygodzie”. Ryzyko jest często warunkiem koniecznym przeżycia przygody. Prelegent przedstawił cel pracy, którym było zidentyfikowanie istoty przygody i określenie miejsca, jakie odgrywa w niej ryzyko. Głównym motywem, dla którego ludzie angażują się w aktywność przygodową jest sama przygoda, przeżycie szczytowe, flow lub rush, a nie ryzyko z tym związane.
Dr hab. Marta Wieczorek (prof. AWF Wrocław) wyjaśniła zjawisko infrahumanizacji, czyli odbierania innych grup społecznych jako mniej ludzkich niż własna. W referacie „Skłonność do infrahumanizacji osób z niepełnosprawnością uprawiających wspinaczkę” pani profesor udowodniła, że podejmowanie aktywności ruchowej przez osoby z niepełnosprawnością, w tym także aktywności na obszarach górskich, może przyczynić się do zminimalizowania tego zjawiska.
W referacie mgr Stanisława Francuza (Stowarzyszenie Progres) na temat „Empowermentu, jako instrumentu włączania osób z niepełnosprawnością w turystykę górską” omówione zostały zalety empowermentu (umiejętność wyboru z wielu możliwych opcji życiowych, takich rozwiązań, które są optymalne dla jednostki) dla aktywnego korzystania z informacji, usług i zasobów.
Następnie swój referat przedstawił dr Dariusz Rutkowski (DSW Wrocław) opisując „Sztuczny stok jako miejsce realizacji zajęć narciarskich dla osób z dysfunkcją wzroku”. Prelegent stwierdził, iż sztuczny stok może być wykorzystywany w nauce i doskonaleniu narciarstwa osób z dysfunkcją wzroku. Stanowi doskonałą metodę kształtowania sprawności narciarskiej. Jednak należy wziąć pod uwagę fakt, że stosując jedynie sztuczne warunki nie można przygotować narciarza szczególnie z dysfunkcją wzroku, gdyż właśnie umiejętność adaptacji do warunków oraz współpraca z przewodnikiem są warunkami sukcesu sportowego.
Kolejne wystąpienie dotyczyło „Sylwetki uczestnika Górskich Ekstremalnych Zawodów na Orientację”. Temat ten został przedstawiony przez dr Weronikę Machowską-Krupę (AWF Wrocław). Uzyskane dane posłużyły do stworzenia profilu uczestnika ekstremalnych zawodów na orientację w terenie górskim.
W dalszej części drugiej sesji tematycznej dr Zofia Niekurzak (AWF Wrocław) przedstawiła temat dotyczący „Postrzegania turystyki górskiej jako jednego ze sposobów aktywnego wypoczynku rodzin z dziećmi z Jelcza-Laskowic”. Prelegentka podkreśliła, że turystyka rodzinna jest jednym z największych segmentów w branży turystycznej. Rodziny, podobnie jak inne segmenty rynku, szukają miejsc turystycznych, które oferują relaks, nowości, oraz zajęcia na świeżym powietrzu.
Agata Gutmańska (KG „Olimp” AWF Wrocław we współpracy z dr Jackiem Grobelnym (AWF Wrocław) przedstawiła doniesienie na temat „Powstania i działalności Klubu Górskiego „Olimp” im. Tomka Nowaka w latach 1997-2022”. Praca została napisana w oparciu o artykuły zawarte w różnych numerach uczelnianego pisma „Życie Akademickie”, kronikę „Olimpu”, książkę autorstwa Arkadiusza Nowaka i jego przyjaciół pt. „Korona Tomka Nowaka.” Analizowano także różne strony internetowe i social media klubu. Przeprowadzono wywiady z Arkadiuszem Nowakiem i Adamem Ramczykowskim oraz prowadzono korespondencję z innymi byłymi prezesami Olimpu.
Ostatni referat w tej sesji został wygłoszony przez dr Michała Staniszewskiego (AWF Warszawa) na temat „Wykorzystania macierzy kwadratowej jako narzędzia do weryfikacji systematyki nauczania snowboardu”. Prelegent podkreślił, iż systematyka nauczania techniki w dyscyplinach sportowych to celowe ustalenie kolejności nauczania poszczególnych elementów w zależności od stopnia trudności ich wykonywania. Zdaniem Prelegenta zastosowanie wyliczeń matematycznych opartych na macierzy kwadratowej może być skuteczną metodą ustalania lub weryfikacji porządku nauczania techniki ruchu w różnych dyscyplinach sportu.
- Biologiczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach – przewodniczyła dr Urszula Szczepanik (AWF Wrocław).
Referat wprowadzający w tą sesję wygłosiła dr hab. Ilona Pokora (prof. AWF Katowice) przedstawiając „Fizjologiczne aspekty rozwoju habituacji do zimna u trenujących mężczyzn”. W podsumowaniu Pani Profesor stwierdziła, iż wyniki uzyskane w badaniach mogą wskazywać, że w wyniku zastosowanej ekspozycji na warunki zimna badani nabywali pewne cechy habituacji do zimna, które przejawiały się w charakterystykach temperaturowych skóry, tempie procesów metabolicznych i stężeniu hormonów stresu w spoczynku, jednak nie towarzyszyły im istotne zmiany temperatury wewnętrznej ani ocenianych zmiennych krążeniowych.
Dr hab. Jan M. Konarski (prof. AWF Poznań) postawił pytanie „Czy „szczyt” PHV leży tam gdzie się go szacuje”. Na wstępie Profesor nawiązał do wieloaspektowej metafory szczytu, która ma na celu wskazać występowanie problemu ślepego stosowania w sporcie ważnych wskaźników bez dogłębnej znajomości ich kontekstu. Dotyczy to także istoty przestrzegania poprawności metodologicznej, wiedzy o błędach pomiarowych lub lekceważeniu ich. Jednym z przykładów jest bardzo popularny wskaźnik PHV – Szczyt Skoku Pokwitaniowego (Peak Heigh Velocity, stanowiący podstawę systemu długoterminowego rozwoju zawodnika lub „próbę określania etapu rozwoju biologicznego”.
Następnie, mgr inż. Maciej Ogrodnik (AWF Wrocław) omówił specyfikę przygotowań do zawodów triathlonowych w górach na przykładzie wyścigu Ironman 70.3 World Championschip St. George, Utah, USA.
Dr hab. Jerzy Telak (prof. WSEwS), wraz z zespołem – mgr Jerzy Płusa, mgr Łukasz Rutkowski (Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Warszawa) przedstawił zagadnienie „Sprawności motorycznej zawodników Klubu Sportowego RUTKOW-SKI w świetle przeprowadzonych badań”. Klub Sportowy RUTKOW-SKI, który pracuje z najmłodszymi skoczkami (młodzikami), obchodzi jubileusz 5-lecia. W podsumowaniu Prelegent stwierdził, iż nieletnich zawodników sportowych, w tym skoczków narciarskich należy poddawać diagnostyce sportowej cykliczne w celu monitorowania poziomu wytrenowania oraz nanoszenia ewentualnych korekt w planach treningowych. Testy sprawnościowe nieletnich skoczków narciarskich należy wykonywać w podobnych warunkach. Podczas interpretacji wyników należy brać pod uwagę wiek nieletnich skoczków narciarskich, w szczególności tych w okresie dojrzewania i wynikające z tego implikacje.
W wystąpieniu dr hab. Arkadiusza Stanuli (prof. AWF Katowice), który poruszył temat „Porównania reakcji na wysiłek fizyczny oraz wrażenia emocjonalne podczas przejazdu rowerem bez i ze wspomaganiem elektrycznym na szlaku górskim – studium przypadku”. Celem badania było określenie wielkości częstotliwości skurczów serca (HR), poziomu ciężkości wysiłku (RPE) oraz prędkości jazdy (V) podczas przejazdu na wyznaczonym szlaku górskim na rowerze MTB oraz eMTB. W podsumowaniu Profesor stwierdził, że jazda na szlaku górskim na rowerze eMTB znacznie mniej obciąża układ krążenia, pozwala uzyskać znacznie większą prędkość – szczególnie na podjazdach, co przekłada się na odczuwaniu większej przyjemności i pozytywnych doznań w obcowaniu z otoczeniem gór, w porównaniu do jazdy na tej samej trasie na rowerze MTB. Praza powstała we współpracy z dr hab. Andrzejem Ostrowskim (prof. AWF Kraków), dr hab. Wojciechem Wiesnerem (prof. AWF Wrocław), dr hab. Dariuszem Skalskim (prof. AWFiS Gdańsk), dr hab. Andrzejem Swinarewem (prof. UŚ Katowice).
- Bezpieczeństwo w podejmowaniu aktywności górskiej
Przewodniczyli: dr hab. Wojciech Wiesner (prof. AWF Wrocław), dr hab. Jerzy Telak (prof. WSEwS Warszawa).
Referat wprowadzający w tą sesję wygłosił dr hab. Andrzej Ostrowski (prof. AWF Kraków), który przygotowywał pracę na temat „Bezpieczeństwa na obszarach wodnych w górach”. Profesor przybliżył możliwości wykorzystania i użytkowania obszarów wodnych w górach oraz występujące. W konkluzji przedstawił wnioski i zalecenia w zakresie zwiększenia bezpieczeństwa na obszarach wodnych w górach. Praca powstała we współpracy z dr hab. Arkadiuszem Stanulą (prof. AWF Katowice), dr hab. Wojciechem Wiesner (prof. AWF Wrocław), doc. dr Aleksandrem Skallym (WSG Bydgoszcz), prof. dr hab. Kateryna Mulyk (Kharkiv State Academy of Physical Culture).
W dalszej kolejności swój referat zaprezentował dr hab. Jarosław Cholewa (prof. AWF Katowice) opisując „Wpływ „pierwszej fali” pandemii Covid-19 na wielkość i strukturę ruchu turystycznego w Bieszczadzkim Parku Narodowym”. Dla realizacji celu pracy zastosowano metodę analizy dokumentów, udostępnionych przez: Bieszczadzki Park Narodowy, Podkarpacką Regionalną Organizację Turystyczną, Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe – Grupa Bieszczadzka oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – Oddział Rzeszów. Ruch turystyczny monitorowano w 18 punktach informacyjno-kasowych, obsługujących 21 wejść na szlaki piesze i ścieżki przyrodnicze oraz 7 punktach automatycznych pomiaru ruchu na szlakach pieszych. Do pomiaru ruchu samochodowego wykorzystano 6 rejestratorów rozlokowanych na drogach publicznych oraz ewidencje pojazdów parkujących. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono w 2020r wzrost o 17,3% osobo-wejść (o 119,3 tys.) w odniesieniu do 2019r. Zaobserwowano inne niż w latach poprzednich rozłożenie ruchu turystycznego. Monitorowanie ruchu samochodowego wykazało wzrost o 20% pojazdów wjeżdżających na teren Parku. Dane pochodzące z dziennych kart ewidencji pojazdów parkujących wykazały wzrost o 42,8% samochodów osobowych, natomiast liczba autokarów spadła o blisko 60%.
Następne wystąpienie dotyczyło „Zasad pływania w górskich akwenach na przykładzie przeprawy pływackiej przez jezioro Titicaca”. Temat został podjęty przez mgr Bogusława Ogrodnika, dr hab. Wojciecha Wiesnera (prof. AWF Wrocław), dr hab. Andrzeja Ostrowskiego (prof. AWF Kraków). Prelegenci przedstawili: 1) Zasady organizowania pływania na wodach otwartych (Swimming Open Water). 2) Specyfikę pływania w górskich akwenach. 3) Charakterystykę pływacką Jeziora Titicaca. 4) Planowanie przedsięwzięcia: uzyskanie pozwolenia na realizację przedsięwzięcia od stosownych władz państwowych (Boliwia, Peru), a także przez międzynarodowe organizacje pływania na wodach otwartych; wybór miejsca rozpoczęcia i zakończenia płynięcia; wybór terminu przeprawy; optymalny czas aklimatyzacji do wysiłku pływackiego w górach; zabezpieczenie medyczne, sprzętowe, nawigacyjne i dokumentujące przeprawę online; skład osobowy ekipy realizującej projekt (zabezpieczenie techniczne i ratownicze, komisja sędziowska); kosztorys projektu. Realizatorem projektu ma być Bogusław Ogrodnik.
W dalszej części sesji wysłuchano referatu dr Patryka Czermaka (AWF Wrocław) na temat „Górskich akcji poszukiwawczych w Sudetach Wschodnich w latach 2021-2022″. Prelegent podkreślił, że za prowadzenie akcji poszukiwawczych w rejonach górskich Polski odpowiedzialne są Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Zwrócił uwagę, że podczas prowadzenia akcji poszukiwawczych bardzo często współpracuje się także z innymi służbami: Policją, Ochotniczą Strażą Pożarną oraz Służbą Leśną. Liczba akcji poszukiwawczych w rejonach górskich Polski w ostatnich latach znacząco spadła. Przyczyniły się do tego przede wszystkim: rozwój nowoczesnej technologii oraz sprzętu przeznaczonego do prowadzenia akcji poszukiwawczych, specjalistyczne szkolenia zespołów poszukiwawczych w poszczególnych służbach oraz zwiększająca się świadomość turystów górskich w zakresie bezpieczeństwa. Do akcji poszukiwawczych wykorzystuje się przede wszystkim: zespoły piesze, zespoły zmotoryzowane (pojazdy terenowe), zespoły z psami ratowniczymi, drony i śmigłowce, planistów oraz osoby zarządzające akcjami
Kolejne wystąpienie dotyczyło „Zmian na rynku usług w sportach zimowych w czasach pandemii Covid-19 w latach 2020-2022”. Dr Piotr Kunysz (AWF Wrocław) zauważył, że rynek usług w sportach zimowych uległ przeobrażeniu. W czasie pandemii „rozkwitł” rynek szkoleń online, zmieniły się destynacje wyjazdów narciarskich, nastąpił masowy rozwój Splitboardu, uruchomienie w Polsce usług HeliSKI i HeliBoardingu oraz powstanie wielu nowych klubów sportowych. Ten ostatni aspekt jest pocieszający, jednak wydaje się, iż był to tylko „wybieg” w przepisach, umożliwiający korzystanie z zamkniętych stoków.
Czwartą sesję zakończyło wystąpienie dr Rafała Wołka (AWF Wrocław) na temat „Oceny przydatności wybranych testów sprawności narciarskiej w pracy instruktora narciarstwa”. Prelegent omówił metody mierzące obiektywne wskaźniki predyspozycji lub postępu w nauczaniu narciarstwa. Najczęściej są one wyrażone czasem. Innym sposobem określenia stanu sprawności narciarskiej, jest subiektywne wyrażenie przez oceniającego lub oceniających poziomu umiejętności jazdy na nartach, w postaci oceny szkolnej lub punktowej.
- Społeczno-psychologiczne aspekty podejmowania aktywności ruchowej w górach
Przewodniczyli dr hab. Ilona Pokora (prof. AWF Katowice), dr hab. Aneta Stosik (prof. AWF Wrocław), dr Jacek Grobelny (AWF Wrocław).
Referat wprowadzający w tą sesję wygłosiła dr hab. Danuta Umiastowska (prof. US) przedstawiając „Alpy wiosną, Bieszczady jesienią – wady i zalety”. Pani Profesor na wstępie swojego wystąpienia daleko sięga pamięcią iż zawsze miała dylemat – czy ładniejsza jest wiosna, czy jesień? Jak twierdzi zawsze zastanawiała się czy bardziej urokliwe są odcienie budzącej się zieleni z białym i różowym kwieciem, czy też paleta jesiennych kolorów od żółtego, przez pomarańczowy, czerwony, rudy aż do brązowego. Przyznaje, że w tym roku postanowiła to sprawdzić w odniesieniu do obszarów górskich. Majówkę zaplanowała z mężem w Alpach, a jesienne wędrowanie w Bieszczadach. Wystąpienie Pani Profesor było porównaniem tych dwóch wyjazdów pozornie podobnych ale jednak różnic i podobieństw było wiele. Jedno jest oczywiste – każdy taki wyjazd wymaga wcześniejszego przygotowania i odpowiedzialnego podejścia z właściwą pokorą do warunków z jakimi przyjdzie nam się zmagać.
Kolejne wystąpienie na temat „Świadomość polskich turystów wobec znaczenia poziomu sprawności fizycznej w podejmowaniu działalności górskiej” wygłosili dr Piotr Halemba i Jadwiga Kubica (AWF Katowice). W podsumowaniu Prelegenci stwierdzili, iż regularnie uprawiana aktywność fizyczna nie pełni funkcji motywacyjnej do uprawiania turystyki górskiej. Wiedza ankietowanych z zakresu znaczenia aktywności fizycznej jest zbyt ogólna, co powoduje idealizowanie rzeczywistego poziomu sprawności fizycznej przez społeczeństwo.
W dalszej części sesji uczestnicy wysłuchali referatu dr Izabeli Gruszki (prof. WAB – Wrocławska Akademia Biznesu w Naukach Stosowanych) na temat „Turystyki dostępnej w górskich atrakcjach turystycznych Dolnego Śląska”. Celem prezentacji było przedstawienie przykładów dobrych praktyk i rozwiązań z zakresu turystyki dostępnej w górskich atrakcjach Dolnego Śląska. Dodatkowo, na podstawie przeprowadzonych badań zidentyfikowano bariery rozwoju turystyki dostępnej oraz sformułowano rekomendacje dla branży turystycznej, mogące pomóc przedsiębiorstwom turystycznym lepiej przystosować swoje obiekty do potrzeb turystów z niepełnosprawnościami.
Referat „Motywy uczestnictwa w Górskich Ekstremalnych Zawodach na Orientację” przedstawił dr Piotr Cych (AWF Wrocław). Badania wykonano przy użyciu standaryzowane kwestionariusza PALMS (Physical Activity and Leisure Measurement Scale) zawierającego 40 tez z ośmiu obszarów motywacji. Uzyskane w ten sposób dane posłużyły do wyłonienia najczęściej wybieranych sfer motywacji i najwyżej ocenianych czynników motywacyjnych charakteryzujących uczestników ekstremalnych zawodów na orientację rozgrywanych w terenie górskim.
- Warsztaty tematyczne pt. „Sporty śnieżne dzieci i młodzieży – nauczanie, doskonalenie i aktualne tendencje na świecie” poprowadzone zostały przez członków Rady Społecznej ds. Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej Ministerstwa Sportu i Turystyki w osobach Maciej Tauber (Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie), dr Urszula Szczepanik (AWF Wrocław) oraz dr Piotr Kunysz (AWF Wrocław).
Dr Urszula Szczepanik (AWF Wrocław) przedstawiła „Ramy Kwalifikacji w snowboardzie – system szkolenia, programy, walidacja”. Treścią wystąpienia było przygotowania sektora sportowego w obszarze snowboardu do realizacji zadań związanych z nadawaniem certyfikatów przyszłym trenerom i instruktorom snowboardu. Prelegentka podkreśliła, że kształtowanie umiejętności projektowania i realizacji procesu oceny kompetencji musi być przeprowadzone zgodnie z wytycznymi o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Głównym celem prowadzonych warsztatów jest upowszechnienie informacji o zasadach prowadzenia szkolenia i wymogów dotyczących procesu walidacji.
Dr Piotr Kunysz (AWF Wrocław) przedstawił temat „Polska Rama Kwalifikacji w snowboardzie – praktyczne wskazówki”. Prelegent podkreślił, że w miarę upływu czasu oraz zmieniających się, coraz większych „wymagań” stawianych przez rynek pracy, przybywa podmiotów zainteresowanych włączeniem kwalifikacji do ZSK. W obszarze sportu z początkowo kilku podmiotów (związki sportowe, stowarzyszenia), które rozpoczęły prace nad opisem kwalifikacji, dziś jest ich już kilkanaście a kolejne powoli przekonują się do potrzeby włączania kwalifikacji i „uporządkowania” rynku kadr szkoleniowych. Praktyka prac nad włączaniem kwalifikacji wskazuje również na fakt, iż podmioty, które pracują nad opisem kwalifikacji robią to kompleksowo – opisują wiele poziomów jednocześnie, gdyż stanowi to wtedy spójną całość a co za tym idzie, tworzy czytelny system szkolenia i kwalifikacji w danej dyscyplinie sportu. Celem przeprowadzonego warsztatu było przekazanie jak największej ilości wskazówek praktycznych z zakresu PRK – przygotowywania opisów kwalifikacji, przygotowania jak i przeprowadzania procesu walidacji, pracy nad i z efektami kształcenia oraz wykorzystywaniem kryteriów weryfikacji jako drogowskazu przy tworzeniu programów szkoleń.
































