Dwadzieścia lat temu decyzjami Senatu Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu z dnia 26 września oraz 25 października 2002 roku powołane zostały Centrum Historii Uczelni oraz Senacka Komisja Historii AWF we Wrocławiu. Założycielem i głównym organizatorem Centrum Historii oraz pierwszym przewodniczącym Senackiej Komisji Historii AWF był nieżyjący już prof. dr hab. Bogdan Czabański, którego ideą było utworzenie, wzorem innych uczelni, Muzeum Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
Pierwsze posiedzenie tej Komisji odbyło się 28 października 2002 roku. Oprócz profesora Czabańskiego pierwszą komisję tworzyli: prof. dr hab. Zbigniew Naglak, prof. dr hab. Ewaryst Jaskólski, dr Ryszard Jezierski, dr Leszek Kulmatycki, dr Grażyna Dąbrowska i dr Bożena Sekita. Nakreślono wówczas plan działania do roku 2006, skupiając się głównie na pracach związanych z jubileuszem 60-lecia AWF.
Po śmierci profesora Czabańskiego (2003) komisja kontynuowała swoją działalność. W następnych kadencjach funkcje przewodniczącego pełnili kolejno: dr Ryszard Jezierski (2003-2005), prof. dr hab. Zbigniew Naglak (2005-2008), dr hab. Lesław Kulmatycki, prof. AWF (2008-2020) i aktualnie dr hab. Ryszard Jasiński, prof. AWF. Członkowie Komisji angażują się na bieżąco w działania Centrum Historii stanowiąc ogromne wsparcie jego działalności.
Centrum Historii Uczelni zajmuje się gromadzeniem, zabezpieczaniem oraz udostępnianiem dokumentacji źródłowej, fotografii i eksponatów o wartościach historycznych oraz wszelkich materiałów związanych z powstaniem, rozwojem i działalnością Uczelni. Centrum dokumentuje osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i sportowe, a także przechowuje i zabezpiecza materiały poświęcone wybitnym postaciom oraz istotnym wydarzeniom uczelni. Na bieżąco Centrum Historii opracowuje materiały publikowane w formie artykułów prasowych oraz tematycznych wystaw, związanych z wybitnymi postaciami i wydarzeniami związanymi z historią oraz obecnym funkcjonowaniem AWF Wrocław.
Od 2009 roku wydawany jest rocznik „Zeszyty Historyczne”, poświęcony zasłużonym postaciom AWF bądź istotnym wydarzeniom (m.in. 75-leciu Uczelni w 2021, absolwentom-olimpijczykom w 2022 roku ). Dzięki zaangażowaniu członków Komisji i we współpracy z różnymi podmiotami przygotowano i wydano szereg innych publikacji jubileuszowych m.in.: Księgi Profesorów AWF we Wrocławiu (2006, 2016), czy Absolwenci Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 1949-2005,1949-2015. Publikacjami mającymi ścisły związek z historią Uczelni są również: Nasza Słoneczna Uczelnia, Wspomnienia Absolwentów SWF-WSWF-AWF we Wrocławiu pod redakcją Ryszarda Jasińskiego i Antoniego Kaczyńskiego (wyd. Stowarzyszenie Absolwentów AWF Wrocław) oraz Radosna Uczenia, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 1946-2016 w anegdotach i wspomnieniach autorstwa wieloletniego pracownika Centrum Historii – Henryka Nawary.
Rokrocznie organizowane są okolicznościowe wystawy, natomiast w miejscach ekspozycyjnych Uczelni (hol budynku P2 i P4) mieszczą się stałe ekspozycje prezentujące materiały archiwalne dotyczące powstania i funkcjonowania Uczelni. Centrum ma w swoich zbiorach kserokopie wielu dokumentów historycznych dotyczących pierwszych lat działalności uczelni, zbiór ponad 20 000 fotografii (historycznych i aktualnych), m.in. kserokopie odręcznych życiorysów profesorów byłego Studium Wychowania Fizycznego i inne pamiątki. Cennym materiałem są również zachowane kroniki z życia studenckiego oraz na bieżąco dokumentowane wywiady z zasłużonymi dla AWF.
Tradycją stały się organizowane przez Centrum Historii coroczne spotkania Rektora z Seniorami Szkoły, na których kultywuje się pamięć o wydarzeniach i postaciach uczelni.
Centrum Historii Uczelni mieści się w budynku P3 (pok. nr 253) na terenie Stadionu Olimpijskiego. Od początku działalności do roku 2021 administracją Centrum Historii zajmowała się Elżbieta Radziwon. W marcu 2004 r. zatrudniono, na stanowisko specjalisty ds. dokumentacji fotograficznej, dra Henryka Nawarę (pracował do 2020 r.). W roku 2020 dołączyła do Centrum Historii dr Regina Kumala (współpracująca z Centrum w początkowych latach jego działalności jako wolontariusz). Działalność Centrum wspiera obecnie również Biuro Promocji Uczelni, w strukturze którego Centrum mieści się od 2020 roku.
Centrum Historii Uczelni jest otwarte dla każdego, kto chciałby zapoznać się z historią Uczelni. Odbywają się tu również zajęcia dydaktyczne z Historii Kultury Fizycznej w ramach realizacji przedmiotu o tej samej nazwie. Centrum propaguje również swoją pracę oraz historię AWF Wrocław poprzez publikowanie informacji i materiałów w „Życiu Akademickim”, Biuletynie Absolwentów, Stowarzyszeniu Muzeów Uczelnianych, mediach społecznościowych i in.
Historia jest wartością, dzięki której kształtuje się przyszłość. Obowiązkiem jest więc przechowywanie tego, co pozostało po tych, którzy tę historię tworzyli.
Regina Kumala