Panie Profesorze, Jarku – ogromnie gratuluję sukcesu, jakim jest niewątpliwie pozyskanie środków finansowych z Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu „Nauka dla Społeczeństwa II”.
Dziękuję. Udało się!
Program „Nauka dla Społeczeństwa” obejmuje finansowanie projektów badawczych w następujących obszarach:
- „Doskonałość naukowa”,
- „Nauka dla innowacyjności”
- „Humanistyka
- „Kultura fizyczna dla aktywnego i zdrowego społeczeństwa” .
Dokładnie. Mój projekt pt. „Zależność dawka-odpowiedź i wpływ wysiłku przerywanego na lekcji WF na markery zdrowia młodzieży”jest związany z tym ostatnim obszarem, tj. „kultura fizyczna dla aktywnego i zdrowego społeczeństwa”.
Zanim przejdziemy do szczegółów planowanych badań, chciałabym zapytać czy trudno było aplikować w tym programie? Otrzymałeś wsparcie finansowe w wysokości 925.320,00 zł. To dość spora kwota i pewnie nie było łatwo napisać założenia i opracować metody badań, policzyć koszty, podjąć się współpracy z instytucjami zewnętrznymi…
Informacje dot. Wnioskowania do „Nauki do Społeczeństwa II” zobaczyłem wiosną 2023. Nabór wniosków rozpoczął się 11.04.2023 i trwał do 12.05.2023. To krótki czas. I tu się nieco zniechęciłem.
Jednak po przeanalizowaniu kosztów (wysiłku włożonego w przygotowanie projektu od tzw. „zera”) i potencjalnych zysków (otrzymanie finansowego wsparcia dla i tak realizowanych, ale własnym sumptem, działań badawczych) sprawiło, że podjąłem wyzwanie.
Aby po pierwszym zniechęceniu wrócić na właściwą drogę musiało się coś wcześniej wydarzyć, choćby w sferze myśli. Coś mi mówi, że ziarenko tych badań zostało zasiane dużo wcześniej niż ogłoszenie o naborze do programu.
Dokładnie! W 2018 r. rozpocząłem (razem z dr hab. Markiem Popowczakiem a później również dr Katarzyną Kochan-Jacheć, dr Pawłem Posłusznym i dr Dawidem Koźleniem) badania pilotażowe dotyczące efektów interwencji krótkim, intensywnym wysiłkiem, zaimplementowanym w lekcje wychowania fizycznego, w odniesieniu do składu ciała, wydolności fizycznej, ciśnienia tętniczego krwi i sprawności motorycznej u młodzieży licealnej. Idea, która mi przyświecała polegała na przekonaniu, że nie wystarcza już opisywać stanu kondycji biologicznej i związanych z nią czynników (na czym opierał się mój dotychczasowy rozwój naukowy), lecz należy interweniować – działając profilaktycznie, ale przede wszystkim przeciwdziałać niekorzystnym zjawiskom zdrowotnym. Ponadto, działania powinny być systemowe, aby młodzież nie unikała ćwiczeń i by objąć tymi działaniami jak największą liczbę osób.
W Polsce nikt takich badań (wielotygodniowy eksperyment z wysiłkiem HIIT, w ramach lekcji wychowania fizycznego) nie prowadził, a na świecie prowadziło je kilkoro badaczy.
Zatem pomysł się rozwijał, a jak znam życie, brakowało pieniędzy na realizację.
Tak! Na pewnym etapie pracowaliśmy bez wynagrodzenia, na badania namówiliśmy nauczycieli WF-u, również bez żadnej gratyfikacji. Wierzyliśmy w sens, tym bardziej, ze wyniki pierwszych badań okazały się bardzo dobrze publikowalne.
I urodziła się myśl aby to wszystko dopracować. Miałem pewne spostrzeżenia i przemyślenia, ale na bardzo ogólnym poziomie. Szansę dawał mi przede wszystkim fakt zakresu tematycznego konkursu. Konkurs ogłoszony przez MEiN był mi bliski, ponieważ obejmował obszar „Kultura fizyczna dla aktywnego i zdrowego społeczeństwa” oraz celował w „monitorowanie, wspomaganie i promowanie rozwoju fizycznego, sprawności i aktywności fizycznej społeczeństwa”, Dodatkowo oferował finansowanie do 2.000.000 zł.
I tu rozpoczyna się Twój projekt…
Łatwo nie było, ponieważ koncepcja wymagała czasu, szczególnie w zakresie researchu dotyczącego pomysłu. Musiał być inny, niż w badaniach pilotażowych, mieć jakieś novum, ale możliwy do zrealizowania. Badania uczniów na terenie szkół, w ramach lekcji, są niezwykle trudne do prowadzenia, o czym dobrze wiedziałem mając dwudziestoletnie doświadczenia w badaniach przekrojowych (dzieci wiejskich oraz dzieci z Polkowic), w których brałem udział od doktoratu do habilitacji. Wiedziałem, że dopiero po wykrystalizowaniu koncepcji będę w stanie ustalić harmonogram, uszczegółowić etapy badań i zaplanować organizację na terenie szkół. W dalszej kolejności przemyśleć role członków zespołu i pozyskać współpracowników. Przygotować kosztorys oraz oczywiście napisać sam wniosek i dopełnić wszystkich formalności, by mógł być wysłany. A pracowałem pod bardzo silną presją czasową.
A co jest koncepcją, na czym polega projekt?
Koncepcję projektu oparłem na kilku aspektach. Z poprzednich badań wiedziałem, że najważniejsze efekty obserwowaliśmy w zakresie redukcji tkanki tłuszczowej, obniżenia ciśnienia tętniczego krwi i poprawy wydolności fizycznej. Skupiłem się zatem na takim zakresie markerów zdrowia. Szczególnie, że walka o dobrostan biologiczny młodych osób stała się wyjątkowo pilną potrzebą w postpandemicznej (poizolacyjnej) rzeczywistości postępującej otyłości, wzrostu odsetek młodzieży ze stanem przed- i nadciśnieniowym oraz stale obniżającej się wydolności fizycznej. Drugim aspektem był fakt, że nie wszystkie osoby uczestniczące w programie interwencyjnym osiągały efekty. Zatem zaplanowałem tym razem dwa warianty interwencji HIIT. To ma pozwolić określić czy odsetki osób nieresponsywnych (non-responders), będą różne, wskazując większą skuteczność jednej z metod. Postaramy się określić również czynniki determinujące brak efektów. Ale najważniejszym aspektem ma być modyfikacja i różne warianty HIIT dedykowane tym nieresponsywnym osobom. W ten sposób, poprzez urozmaicenie struktur interwencji, spróbujemy zwiększyć efektywność (może nawet wyeliminować nieresponsywność). Ta część projektu określona jest jako dawka-odpowiedź (dose-response).
Liczę, że nasze wyniki nie tylko wypełnią lukę poznawczą w podjętym problemie, ale będą miały na tyle duże walory aplikacyjne, że zostaną uwzględnione przez decydentów.
Ile osób będzie zaangażowanych w działania?
– To duże personalnie przedsięwzięcie… Do współpracy zaprosiłem kolegów badaczy z naszej uczelni, tj. prof. dr hab. Eugenię Murawską-Ciałowicz, dr Katarzynę Kochan-Jakieć, dr hab. Marka Popowczaka, dr Dawida Koźlenię. Administracyjnie wspiera mnie również kilka osób. No i duży nakład pracy włożą nauczyciele WF-u w szkołach: LO XVII im. Agnieszki Osieckiej i LO VII im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego we Wrocławiu. Przy tej okazji Pani Dyrektor Małgorzacie Iwankiewicz i Panu Dyrektorowi Leszkowi Duszyńskiemu pragnę serdecznie podziękować za niezwykłą przychylność, otwartość i wsparcie organizacyjne. I bardzo jestem wdzięczny uczniom wyżej wspomnianych szkół za chęci i zapał.
Życzę powodzenia. Będę kibicować i jestem ciekawa wyników czyli… ja jeszcze do Pana wrócę 😉
Metryka projektu: https://projekty.awf.wroc.pl/projects/nauka-dla-spoleczenstwa-ii/
